ویتامین D چیست و چه کاربردی دارد؟

ویتامین D یک ماده مغذی ضروری برای سلامتی بدن است. این ویتامین به بهبود جذب کلسیم کمک می‌کند و یکی از بلوک‌های اصلی ساختمان استخوان است. ویتامین د همراه با کلسیم بدن شما را از ابتلا به پوکی استخوان محافظت می‌کند، همانطور که می‌دانید در بیماری پوکی استخوان، استخوان‌ها نازک و ضعیف می‌شوند و احتمال شکستن آن‌ها افزایش می‌یابد. علاوه بر این ماهیچه‌ها برای حرکت و سیستم عصبی برای انتقال پیام بین مغز و بدن به ویتامین د نیاز دارد. سیستم ایمنی بدن نیز برای مبارزه با باکتری‌ها و ویروس‌های مهاجم به ویتامین D نیاز دارد.

بدن ما به چه مقدار ویتامینD نیاز دارد؟

مقدار ویتامینD مورد نیاز روزانه به سن شما بستگی دارد. متوسط مقادیر توصیه شده روزانه برای سنین مختلف در جدول زیر بر حسب میکرو‌گرم و واحد بین المللی (IU) ذکر شده است:

بهترین منابع تامین ویتامینD 

غذاهای بسیار کمی به طور طبیعی حاوی ویتامین D هستند. غذاهای غنی شده با ویتامین د قسمت اعظم این ویتامین را در رژیم غذایی مردم تامین می کنند. بنابراین برای بررسی میزان کافی ویتامین D دریافتی باید برچسب اطلاعات تغذیه ای غذاها و نوشیدنی ها را به دقت مطالعه کنید.

شیر غنی شده با ویتامین D و همچنین محصولات گیاهی مانند شیر سویا، شیر بادام و شیر جو دوسر محصولات دیگری هستند که به صورت غنی شده با ویتامین د برای تامین این ویتامین ضروری مورد استفاده قرار می گیرند.

علاوه بر این ویتامین D به بسیاری از غلات صبحانه و برخی برندهای آب میوه، ماست، مارگارین و سایر محصولات غذایی اضافه می شود.

ماهی های روغنی یا چرب مانند قزل آلا، سالمون، تن و ماهی خال‌خالی و همچنین روغن کبد ماهی از جمله بهترین منابع طبیعی تامین ویتامین D هستند.

علاوه بر این جگر گاو، زرده تخم مرغ و پنیر نیز دارای مقدار کمی ویتامین D هستند.

قابل ذکر است که قارچ ها فراهم کننده مقدار کمی ویتامین D هستند. برخی از قارچ ها برای افزایش محتوای ویتامین D در معرض نور فرابنفش قرار می گیرند.

آیا می توان ویتامین D کافی را از طریق نور خورشید دریافت کرد؟

هنگامی که پوست بدون پوشش در معرض نور خورشید قرار می گیرد، بدن می تواند ویتامین D بسازد. اکثر مردم حداقل مقداری ویتامین D را از این طریق دریافت می کنند. با این حال، ابر، دود، کهولت سن و داشتن پوست تیره، میزان تولید ویتامین D از این طریق را کاهش می دهند.

قابل توجه است که اشعه ماوراء بنفش نور خورشید می تواند باعث سرطان پوست شود، بنابراین باید به مدت زمان قرار گرفتن در زیر نور خورشید دقت شود. اگرچه کرم های ضد آفتاب می توانند تولید ویتامین D را محدود کند، اما متخصصان توصیه می کنند زمانی که بیش از چند دقیقه در معرض نور خورشید قرار دارید، بایستی از کرم ضد آفتاب با SPF 15 یا بیشتر استفاده کنید.

آیا میزان ویتامینD کافی را دریافت می‌کنیم؟

از آنجایی کهویتامین D از طریق غذا، نور خورشید و مکمل‌های غذایی دریافت می‌شود، یکی از راه‌های اطلاع از میزان کافی این ویتامین، تست میزان ویتامین D خون است. در خون، شکلی از ویتامین D که به نام ۲۵-هیدروکسی ویتامین D شناخته می‌شود، بر حسب نانومول در لیتر (nmol/L) یا نانوگرم در میلی‌لیتر (ng/mL) اندازه‌گیری می‌شود.

• سطوح 50 نانومول در لیتر (20 نانوگرم در میلی لیتر) یا بالاتر برای سلامت استخوان و سلامت کلی اکثر افراد کافی است.
• سطوح زیر 30 نانومول در لیتر (12 نانوگرم در میلی لیتر) بسیار پایین است و ممکن است استخوان ها را ضعیف کرده و بر سلامت شما تأثیر بگذارد.
• سطوح بالاتر از 125 نانومول در لیتر (50 نانوگرم در میلی لیتر) مقدار بسیار زیادی است و ممکن است باعث بروز مشکلاتی شود.

اکثر مردم دارای سطوح کافی ویتامین D  هستند. با این حال، از هر چهار نفر تقریباً یک نفر دچار کمبود ویتامین D می شود که برای سلامت استخوان و بدن مضر است.

برخی افراد بیشتر از دیگران در دریافت ویتامین D کافی مشکل دارند:

• شیرخوارانی که از شیر مادر تغذیه می کنند.

به دلیل اینکه شیر مادر به تنهایی دارای مقدار کافی ویتامین D نیست. به نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می کنند باید هر روز 10 میکروگرم (400 IU) ویتامین D داده شود.

• افراد مسن.

با افزایش سن، توانایی پوست برای ساخت ویتامین D در مواجه با نور خورشید کاهش می یابد. 

• افرادی که کمتر در معرض نور خورشید قرار دارند.

افرادی که به دلیل بیرون نرفتن و یا پوشاندن بدن و سر خود به ندرت در معرض نور خورشید قرار می گیرند. کرم ضد آفتاب نیز میزان ویتامین D تولیدی در پوست را کاهش می دهد.

• افرادی که پوست تیره دارند.

هر چه پوست تیره تر باشد، ویتامین D کمتری از قرار گرفتن فرد در معرض نور خورشید تولید می شود.

• افرادی با شرایط خاص در جذب چربی.

افراد مبتلا به بیماری هایی که در آنها جذب چربی محدود می شود، مانند بیماری کرون، سلیاک یا کولیت اولسراتیو. این موضوع به این دلیل است که ویتامین D همراه با چربی های مصرفی در روده جذب می شود، بنابراین اگر بدن در جذب چربی مشکل داشته باشد، در جذب ویتامین D  نیز دچار مشکل می شود.

• افراد چاق یا افرادی که تحت عمل جراحی بای پس معده قرار گرفته اند.

مبتلایان به این شرایط ممکن است نسبت به سایرین به ویتامین D بیشتری نیاز داشته باشند.

خرید قرص مولتی ویتامین

کمبود ویتامینD باعث بروز چه مشکلاتی می‌شود؟

در کودکان، کمبود ویتامین D باعث راشیتیسم می شود، بیماری که در آن استخوان ها نرم، ضعیف، تغییر شکل یافته و دچار درد می شوند. در نوجوانان و بزرگسالان، کمبود ویتامین D باعث استئومالاسی می شود، اختلالی که باعث درد استخوان و ضعف عضلانی می شود.

اثرات ویتامین D بر سلامتی بدن

تحقیقات زیادی در حال بررسی اثرات ویتامین D بر روی انواع بیماری ها و سلامتی عمومی بدن است. در این قسمت به چندین نمونه از نتایج این تحقیقات و نقش ویتامین د در سلامتی بدن خواهیم پرداخت.

سلامت استخوان ها و پوکی استخوان

کمبود طولانی مدت ویتامین D و کلسیم باعث عدم استحکام و شکننده شدن استخوان ها می شود. این حالت به عنوان پوکی استخوان شناخته می شود. میلیون ها زن و مرد مسن مبتلا به پوکی استخوان هستند یا در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند. ماهیچه ها برای سلامت استخوان ها نیز مهم هستند زیرا به حفظ تعادل و استحکام آنها کمک می کنند. کمبود ویتامین D ممکن است باعث تضعیف و درد عضلات نیز شود.

دریافت مقادیر توصیه شده ویتامین D و کلسیم به حفظ سلامت استخوان ها و جلوگیری از پوکی استخوان کمک می کند. همچنین باعث افزایش استحکام استخوان ها در افراد مسن می شود.

خرید قرص ویتامین C

سرطان

کارآزمایی‌های بالینی نشان می‌دهند، ویتامین د ممکن است خطر مرگ ناشی از سرطان را کاهش دهد. اما تحقیقات بیشتری برای درک بهتر نقش ویتامین D در پیشگیری از سرطان و مرگ ناشی از این بیماری مورد نیاز است.

بیماری های قلبی و عروقی

مصرف ویتامین D برای سلامت قلب و عروق و فشار خون طبیعی ضروری است. برخی مطالعات نشان می‌دهند که مکمل‌های ویتامین D ممکن است به کاهش سطح کلسترول خون و فشار خون بالا که دو عامل اصلی خطر بیماری های قلبی و عروقی هستند، کمک کنند.

افسردگی

ویتامین D برای عملکرد صحیح مغز مورد نیاز است. برخی مطالعات ارتباط بین سطوح پایین ویتامین D خون و افزایش خطر ابتلا به افسردگی را نشان داده اند. با این حال، آزمایش‌های بالینی نشان می‌دهند که مصرف مکمل‌های ویتامین D باعث کاهش علائم افسردگی و پیشگیری از آن نمی شود.

مولتیپل اسکلروزیس (ام اس)

افرادی که در نزدیکی خط استوا زندگی می کنند و بیشتر در معرض آفتاب قرار می گیرند، سطوح ویتامین D بالاتری دارند. جالب توجه است آنها همچنین به ندرت به مولتیپل اسکلروزیس (MS) مبتلا می شوند. بسیاری از مطالعات ارتباط بین سطوح پایین ویتامین D خون و خطر ابتلا به ام اس را نشان می دهند. با این حال، دانشمندان واقعاً به این نتیجه نرسیده اند که آیا مکمل های ویتامین D  می توانند از ام اس جلوگیری کنند یا خیر.

دیابت نوع 2

ویتامین D به تنظیم سطح قند خون بدن کمک می کند. با این حال، آزمایش‌های بالینی روی افراد مبتلا به دیابت و نرمال نشان می‌دهد که مکمل ویتامین D باعث بهبود سطح قند خون، مقاومت به انسولین یا سطح هموگلوبین A1c نمی‌شود.

کاهش وزن

در این مورد بایستی بدانید که مصرف مکمل های ویتامین D یا خوردن غذاهای غنی از ویتامین D به کاهش وزن کمک نمی کند.

آیا مصرف زیاد ویتامینD می‌تواند مضر باشد؟

در جواب این سوال باید گفت بله، دریافت بیش از حد ویتامین D می تواند مضر باشد. سطوح بالای ویتامین D در خون (بیش از 375 نانومول در لیتر یا 150 نانوگرم در میلی لیتر) می تواند باعث تهوع، استفراغ، ضعف عضلانی، گیجی، درد، از دست دادن اشتها، کم آبی، ادرار بیش از حد و تشنگی و تشکیل سنگ کلیه شود. همچنین سطوح بسیار بالای ویتامین D نیز می تواند باعث نارسایی کلیه، ضربان نامنظم قلب و حتی مرگ شود. باید توجه داشته باشید که سطوح بالای ویتامین D تقریباً همیشه ناشی از مصرف بیش از حد ویتامین D از طریق مکمل های غذایی است. شما نمی توانید مقدار زیادی ویتامین D را از طریق نور خورشید دریافت کنید زیرا پوست مقدار ویتامین D محدودی تولید می کند.

بیشترین میزان مصرف روزانه ویتامین د از همه منابع شامل غذا، نوشیدنی و مکمل‌ها طبق جدول زیر تعریف می‌شود. با این حال، پزشک یا دکتر داروساز شما ممکن است برای درمان کمبود ویتامین D  دوزهای بالاتر از این میزان را برای مدت کوتاهی تجویز کند.

آیا ممکن است ویتامینD با داروها یا سایر مکمل‌ها تداخل داشته باشد؟

بله، مکمل های ویتامین D ممکن است با برخی داروها تداخل داشته باشند. در اینجا به چند نمونه اشاره خواهیم کرد:

• ارلیستات که یک داروی کاهش وزن است؛ می تواند میزان جذب ویتامین D از غذا و مکمل ها را کاهش دهد.
• اگر از مکمل های ویتامین D با دوز بالا استفاده می کنید، ممکن است با استاتین های کاهش دهنده کلسترول تداخل داشته باشند. این داروها شامل آتورواستاتین، لوواستاتین و سیمواستاتینهستند.
• استروئیدهایی مانند پردنیزونمی توانند سطح ویتامین D خون را کاهش دهند.
• در صورت مصرف مکمل های ویتامین D، دیورتیک های تیازیدی می توانند سطح کلسیم خون را بیش از حد افزیش دهند.

در مورد اینکه آیا مکمل های ویتامین د ممکن است با داروهای شما تداخل داشته باشند یا اینکه داروها ممکن است در نحوه جذب، استفاده یا متابولیسم مواد مغذی اختلال ایجاد کنند، بایستی با پزشک یا دکتر داروساز مشورت کنید.

ویتامین D در چه مکمل هایی وجود دارد؟

مکمل های حاوی ویتامین د به صورت جداگانه یا در ترکیب با سایر ویتامین ها و مواد معدنی مانند مولتی ویتامین ها و مینرال ها پیدا می شود. دو شکل ویتامین D موجود در مکمل ها D2 (ارگوکلسیفرول) و D3 (کوله کلسیفرول) هستند. هر دو شکل باعث افزایش ویتامین D در خون شما می شود، اما D3 ممکن است به میزان بیشتر و برای مدت طولانی تری نسبت به D2 باعث افزایش ویتامین د خون شود. از آنجایی که ویتامین D محلول در چربی است، بهتر است این ویتامین با یک وعده غذایی یا میان وعده حاوی مقداری چربی مصرف شود.

بهترین برندهای ویتامین  D 

برای بهره‌مندی از اثرات بهترین مکمل‌های ویتامین D بهتر است ابتدا با برخی از بهترین برندهایایرانی و خارجی این مکمل آشنا شویم:

مکمل ‌های ویتامین D  ایرانی 

قرص ویتامین D3 بن فرول

سافت ژل دی ویژل 1000 IU دانا 60 عددی

قرص اولترا دی سوپرابیون 60 عددی

سافت ژل ویتامین D3 2000 IU

قرص ویتامین D3 او پی دی فارما  30 عددی

مکمل های ویتامین D  خارجی

قرص ویتامین D3 هلث اید 1000 30 عددی

قرص ویتامین D3 یوروویتال 60 عددی 

قرص خوراکی اولترا ویتامین D 1000 

قرص ویتامین D3 آپوویتال 1000

خرید ویتامین  D 

دارای انواع مکمل‌های با اصالت و کیفیت است. شما می توانید مکمل های ویتامین د مورد نظر خود را به صورت آنلاین، از نزدیکترین داروخانه سفارش دهید و فرآیند سفارش را لحظه به لحظه چک کنید.

شما می‌توانید با کیفیت‌ترین و مطمئن‌ترین خدمات را از یک نهاد علمی و تخصصی دریافت کنید. علاوه بر این کارشناسان دروا بر فرآیند قیمت‌گذاری فروش محصولات داروخانه‌ای نظارت مستقیم دارند و شما می‌توانید علاوه بر اصالت از قیمت و هزینه‌ای که پرداخت می‌کنید نیز اطمینان خاطر داشته باشید.